Φωτογραφίες: LIFO
Δώδεκα χιλιόμετρα βόρεια της Ρώμης, στην περιοχή Prima Porta του Lazzio, βρίσκεται μία από τις μεγαλύτερες επαύλεις της πρώιμης αυτοκρατορικής περιόδου, η έπαυλη της Λιβίας Δρουσίλλας, συζύγου του αυτοκράτορα Αυγούστου. Η έπαυλη εκτείνεται στην πλαγιά ενός λόφου με θέα προς τη Ρώμη και την κοιλάδα του Τίβερη και καταλαμβάνει 14.000 μ2.
H έπαυλη της Λιβίας αναφέρεται από τον Πλίνιο, τον Σουητώνιο και τον Δίωνα τον Κάσσιο. Φαίνεται ότι ανήκε στην προίκα της Λιβίας, ήταν δηλαδή ιδιοκτησία της οικογενείας των Ιουλιο-Κλαυδίων. Tο λατινικό όνομα της έπαυλης ήταν Gallinas Albas, «Λευκές Όρνιθες» και αναφέρεται σε μια ράτσα λευκών ορνίθων που εκτρέφονταν εκεί. Η Λιβία υποτίθεται ότι είχε δει ένα ευοίωνο όνειρο ότι ένας αετός έριξε στην ποδιά της μια λευκή κότα, κι έκτοτε εκτρέφονταν εκεί μόνον λευκές όρνιθες.
Η οικοδομική ιστορία του συγκροτήματος είναι περίπλοκη και αντιστοιχεί σε τουλάχιστον τέσσερις μεγάλες οικοδομικές τροποποιήσεις. Η κύρια αρχιτεκτονική φάση χρονολογείται στη δεκαετία του 30 π.Χ. και η τελευταία την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Το 19ο αιώνα η έπαυλη ανήκε στη Μονή της Santa Maria in Via Lata.
Οι ανασκαφές στο συγκρότημα ξεκινούν το 1863 αν και η θέση είχε διερευνηθεί ήδη από το 1596. Το 1867 βρέθηκε εκεί το διάσημο άγαλμα του Αυγούστου της Prima Porta που εκτίθεται σήμερα στο Βατικανό.
Ήδη στις παλιές ανασκαφές είχαν εντοπιστεί και ανασκαφεί τρία υπόγεια δωμάτια με θολωτή οροφή, ένα εκ των οποίων ήταν διακοσμημένο ολόκληρο με μια εντυπωσιακή συνεχόμενη σύνθεση που καλύπτει όλους τους τοίχους. Εδώ απεικονίζεται ένας θαυμάσιος κήπος σε γαλάζιο βάθος. Ένας κήπος υπόγειος και μαγικός: όλα τα δέντρα συγχρόνως είναι σε καρποφορία κι όλα τα λουλούδια είναι ανθισμένα. Ανάμεσα στη βλάστηση πετούν πουλιά. Άνθρωποι δεν διακρίνονται πουθενά.
Ο ζωγράφος του υπόγειου κήπου της Λιβίας αποδίδει τη φύση σε μια μαγική ώρα. Προκειμένου να επιτύχει την αίσθηση του βάθους χρησιμοποιεί την λεγόμενη ατμοσφαιρική τεχνική, δηλαδή τα αντικείμενα που βρίσκονται πιο μακριά από το θεατή εικονίζονται λιγότερο ευκρινή. Ο κήπος είναι γεμάτος μηλοκύδωνα, ρόδια, χουρμάδες, φράουλες και ρόδια. Στο έδαφος κάτω από τα δέντρα ανθίζουν παπαρούνες, τριαντάφυλλα, χρυσάνθεμα και χαμομήλι. Στα μονοπάτια ανάμεσα στις φτέρες φυτρώνουν βιολέτες και ίριδες.
Αυτό το υπέροχο τοπίο διακοσμούσε ένα δωμάτιο που βρισκόταν πάνω από τρία μέτρα κάτω από τη γη και προοριζόταν ως δροσερό καταφύγιο, ίσως και τραπεζαρία, για τις ώρες της μεγάλης ζέστης το καλοκαίρι. Σύντομα όμως αυτό και τα άλλα δύο υπόγεια θολωτά δωμάτια καταργήθηκαν, γέμισαν με χώμα, προκειμένου να οικοδομηθεί επάνω τους άλλο κτίσμα κι έτσι διατηρήθηκε μέχρι σήμερα αυτός ο θαυμάσιος κήπος σε τόσο καλή κατάσταση. Οι τοιχογραφίες ανήκουν τεχνοτροπικά στο λεγόμενο Δεύτερο Αυτοκρατορικό στυλ και σήμερα εκτίθενται στη Ρώμη στο Palazzo Massimo. Οι ανασκαφές στην έπαυλη συνεχίζονται και σήμερα με έμφαση στην περιοχή των κήπων.
Πηγή: LIFO