Το «σπίτι» του Καβάφη μόλις άνοιξε στην Αθήνα

Ημερομηνία:

Share :

Κεντρική Φωτογραφία: Στέλιος Τζέτζιας

«Απ’ όσα έκαμα κι απ’ όσα είπα / να μη ζητήσουνε να βρουν ποιος ήμουν», ξεκινούσε ένα «κρυμμένο» ποίημά του από το 1904. Υπήρξε, όμως, και παραμένει τόση και τέτοια η ακτινοβολία και η δύναμη της ποίησής του ώστε το ενδιαφέρον για την προσωπικότητα, τον βίο και το έργο του αναζωπυρώνεται διαρκώς σε παγκόσμιο επίπεδο· το φετινό Έτος Καβάφη, με αφορμή τα 160 χρόνια από τη γέννησή του, επιβεβαιώνει του λόγου το αληθές.

Η παρουσίαση του νέου κτιρίου όπου θα στεγάζεται στο εξής το Αρχείο Καβάφη –ένα αρχείο που ο Μανόλης Σαββίδης, γιος του καθηγητή Γ.Π. Σαββίδη, ο οποίος υπήρξε ο τελευταίος στη σειρά των κατόχων του αρχείου του ποιητή μετά τον θάνατό του, παρέδωσε το 2012 στο Ίδρυμα Ωνάση–, ένα θαυμάσια ανακαινισμένο διώροφο νεοκλασικό στην οδό Φρυνίχου 16 στην Πλάκα, έρχεται σε μια ιδανική χρονική συγκυρία και αναμένεται να αποτελέσει πόλο έλξης και σημείο αναφοράς όχι μόνο για λάτρεις της ποίησής του αλλά και για μελετητές, σπουδαστές, εκπαιδευτικούς και ταξιδιώτες.

«Ο στόχος δεν είναι να γίνει ένα μουσείο Καβάφη αλλά ο επισκέπτης να πάρει μια εικόνα του πνευματικού και υλικού βίου του ποιητή, όσο βέβαια αυτό είναι εφικτό, και χωρίς ψεύτικους εντυπωσιασμούς. Η αρχιτεκτονική μελέτη της Εύας Μανιδάκη και του Θανάση Δεμίρη (Flux Οffice) νομίζω πως υπηρετεί τέλεια αυτό τον σκοπό», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Αντώνης Σ. Παπαδημητρίου, πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση, ο οποίος «έκλεισε» τη δημοσιογραφική ξενάγηση που επιμελήθηκαν η Εύα Μανιδάκη, ο Θανάσης Δεμίρης και η Μαριάννα Χριστοφή, συντονίστρια Επικοινωνίας και Δράσεων του Αρχείου καθώς επίσης του έργου σχεδιασμού και ψηφιακής υλοποίησής του (η ψηφιοποίηση, η ταξινόμηση και η πλήρης ταξινόμηση ολοκληρώθηκαν το 2019 και η ψηφιακή συλλογή είναι καθολικά προσβάσιμη στο cavafy.onassis.org). Ακόμα και οι φωτισμοί, μαθαίνω, και τα χρώματα και τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν άντλησαν έμπνευση από την ποίησή του!

Το λογοτεχνικό και προσωπικό αρχείο περιλαμβάνει πάνω από 2.000 τεκμήρια: χειρόγραφα ποιημάτων, αυτοσχέδιες έντυπες εκδόσεις, πεζά, άρθρα, μελέτες και σημειώσεις, μια πλούσια συλλογή αλληλογραφίας, κειμένων και φωτογραφιών, προσωπικά αντικείμενα (από είδη καπνιστού μέχρι τα χαρακτηριστικά του στρόγγυλα γυαλιά, αντίγραφο των αυθεντικών), έπιπλα (ξεχωρίζουν το ξύλινο γραφείο του, μια συλλογή σινοϊαπωνικών βάζων, ένα πορφυρόχρωμο τούρκικο χαλί κι ένας μεγάλος οβάλ καθρέφτης εποχής που ποιος ξέρει πόσες ενσαρκωμένες επιθυμίες του μπορεί να είχαν σταθεί μπροστά του), 996 βιβλία από τη βιβλιοθήκη του –κάποια με δικές του σημειώσεις–, κάποια άλλα, πάλι, άκοπα, καθώς δεν πρόκανε ή δεν θέλησε τελικά να τα ανοίξει αλλά και μια ενδιαφέρουσα συλλογή τεκμηρίων, πορτρέτων και έργων τέχνης με αναφορές σε αυτόν.

Εξάλλου, ο ίδιος ο Καβάφης είχε δημιουργήσει ένα αρχείο το οποίο διατηρούσε συστηματικά ήδη απ’ όταν ζούσε.

Στον χώρο των προσωπικών αντικειμένων του ποιητή, που είναι και ο πρώτος στον οποίο εισέρχεται ο επισκέπτης, υπάρχουν επίσης η πρώτη έκδοση ποιημάτων του, η οποία έγινε μετά θάνατον, το 1935, από το βιβλιοπωλείο Κάουφμαν σε φιλολογική επιμέλεια Ρίκας Σεγκοπούλου και εικονογράφηση Τάκη Καλμούχου, προσωπογραφίες δικές του και πορτρέτα συγγενικών του προσώπων.

Ο δεύτερος χώρος του κτιρίου είναι αφιερωμένος στην Αθήνα του Καβάφη και στην ιδιαίτερη, «περίπλοκη και κάπως αμφιλεγόμενη» σχέση που είχε με την πόλη μας, την οποία επισκέφθηκε τέσσερις φορές, καθώς είχε και συγγενείς εδώ, με πρώτο τον αδελφό του Αλέξανδρο· στην Αλεξάνδρεια έμελλε να αφήσει την τελευταία του πνοή στις 29/4/1933 όταν έχασε τη μάχη με τον καρκίνο.

Μέσα από τα εκθέματα, που είναι κυρίως επιστολές (από τους Άγγελο Σικελιανό, Δημήτρη Μητρόπουλο, Τέλλο Άγρα, Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, Μιλτιάδη Μαλακάση αλλά και μια δική του προς τον Αντώνη Μπενάκη, συν ένα ιδιόχειρο σημείωμα απ’ όταν η μοιραία αρρώστια τού στέρησε την ομιλία), σελίδες περιοδικών, αποκόμματα εφημερίδων, ποιητικές και λογοτεχνικές εκδόσεις με χειρόγραφες αφιερώσεις στον ποιητή (από τους Σικελιανό, Καρυωτάκη, Θεοτοκά, Γαλάτεια Καζαντζάκη), σελίδες ημερολογίων, προγράμματα και εισιτήρια θεάτρου, τιμολόγια ξενοδοχείων συν ένα σκίτσο στο περιοδικό «Φιλική Εταιρία» που σατιρίζει την «αποθέωση» του ποιητή στην Αθήνα θίγεται και η αμφιλεγόμενη σχέση του με το τότε λογοτεχνικό κατεστημένο που του εναντιώθηκε αφενός, τον εξύμνησε αφετέρου. Η ιδιόμορφη ποιητική του γλώσσα ξένιζε τους δημοτικιστές όσο και τους καθαρευουσιάνους, ο Κωστής Παλαμάς δεν τον είχε σε υπόληψη, ο Γρηγόριος Ξενόπουλος πάλι ήταν εκείνος που τον σύστησε στο αθηναϊκό κοινό. 

Φωτογραφία: Στέλιος Τζέτζιας

Ο τρίτος και τελευταίος χώρος είναι το Αναγνωστήριο, το οποίο περιβάλλεται από πορτρέτα του ποιητή (έργα των Νίκου Εγγονόπουλου, David Levine, Γιώργου Ιωάννου, Άριας Κομανού, Σωτήρη Σόρογκα, Γιάννη Κυριακίδη) και ζωγραφικά έργα Αιγυπτιωτών ζωγράφων που μεταφέρουν νοητά τον επισκέπτη στην Αλεξάνδρεια των αρχών του 20ού αιώνα, ευγενική παραχώρηση του Αντώνη Σ. Παπαδημητρίου από την ιδιωτική του συλλογή.

Στο ίδιο πνεύμα θα είναι ο μικρός κήπος στον οποίο σύντομα θα «βλέπει» το Αναγνωστήριο. Η ομοερωτική διάσταση της καβαφικής ποίησης, που αποτελούσε «αγκάθι» σε καιρούς αλλοτινούς, καμιά φορά και πιο πρόσφατους, δεν δηλώνεται μεν κάπου ευκρινώς, είναι όμως οιονεί παρούσα – ο Αλέκος Σεγκόπουλος, στον οποίο κληροδότησε το αρχείο του λέγεται ότι υπήρξε ο τελευταίος εραστής του Καβάφη, κατά μία άλλη εκδοχή ήταν θετός γιος του αδελφού του.

Πηγή: LIFO

Related articles

Πριν και Μετά: Ένα κλειστοφοβικό, σκοτεινό μπάνιο έγινε… ό,τι πιο ωραίο θα δεις σήμερα!

Ένα δωμάτιο μπάνιου, ακόμα και στην πιο μικρή του εκδοχή, δεν πρέπει ποτέ να είναι απλά λειτουργικό. Αντιθέτως,...

10 ιδέες διακόσμησης για ένα στούντιο διαμέρισμα

Τα στούντιο διαμερίσματα, ή ακόμα και αυτά που προορίζονται για φοιτητές έχουν ιδιαίτερες προκλήσεις χάρη στο μέγεθος και...

Λατρέψαμε αυτό το σπίτι με παστέλ χρώματα και σκουρόχρωμο ξύλο

Φωτογραφίες: Felix Forest Σχεδιασμένο το 1957, η ιδιωτική κατοικία ανακαινίστηκε από τους Richards Stanisich για να γίνει μια γιορτή...

Ένα συναρπαστικό, γαλήνιο σπίτι μέσα στη ”ζούγκλα” της Μελβούρνης

Ένα σπίτι που χρονολογείται στη δεκαετία του 1950, μεταμορφώθηκε μέσα από τη σύνδεσή του με τον κήπο. Αφού...

Το σπίτι μιας interior designer έγινε όνειρο, με έμπνευση από… γαλλικά bistro!

Φωτογραφίες: Erin Konrath H interior designer Kate Marker έτρεφε μεγάλο θαυμασμό για το συγκεκριμένο σπίτι, στο Barrington Village στα...

Η πιο casual και ζεστή γωνιά σε ένα σαλόνι

Το πρώτο ενδεχόμενο είναι να έχεις μόλις μπει στο νεό σου σπίτι και να θέλεις να πάρεις τη...

Η έξυπνη ανακαίνιση ενός διαμερίσματος 29τ.μ. στο Παρίσι

Αυτό το μικρό διαμέρισμα έπρεπε να αλλάξει για να αξιοποιεί στο μάξιμουμ κάθε τετραγωνικό μέτρο, χωρίς να θυσιάζει...

10 κουζίνες, ιδανικές αν θέλεις ρετρό αισθητική στη δική σου

Ο βασικότερος λόγος που οι ιδιοκτήτες σπιτιών θέλουν να ανακαινίσουν την κουζίνα, είναι επειδή ο χώρος άρχισε να...